Gezondheidsweb

Gewelddadig gedrag bij borderline patiënten

Driftbuiten worden vaak afgewisseld met periodes van diepe schaamte

De term ‘borderline’ wordt in de psychiatrie algemeen beschouwd als een term waarin een aantal vormen van gedragsstoornissen worden ondergebracht. Er zijn vaak weliswaar punten van overeenkomst, maar ook even grote punten van verschillen. We spreken makkelijksheidshalve toch van borderline omdat we anders een aantal uiteenlopende stoornissen moeten behandelen die moeilijk onder één noemer zijn onder te brengen.

Borderline is een stoornis die gekenmerkt word door een grote mate van instabiliteit, instabiliteit die zich op verschillende vlakken kan verklaren. Meest opvallend is die instabiliteit ten opzichte van de omgeving, op de eerste plaats familie en vrienden. Om met laatstgenoemde categorie te beginnen: vriendschappen kunnen zeer intens worden, waarbij vooral aandacht wordt besteed aan de goede kanten van de andere. De vriend of de vriendin wordt op een voetstuk gezet en bijna verafgood. Die fase kan meerdere jaren duren, maar meestal komt er ooit een einde aan. De vriendschap slaat om in iets wat in het beste geval onverschilligheid kan worden genoemd en in het ergste geval tot haat uitgroeit. Plots halen de slechte eigenschappen van de ander de bovenhand, met als gevolg dat de relaties worden afgebroken. Dit kan vrij plots gebeuren, zeer tot verbazing van de vriend(in). Wie niet vertrouwd is met de term ‘borderline’, zal van de hele situatie waarschijnlijk niets begrijpen.

Dezelfde situatie doet zich voor bij relaties. De man of vrouw waar mee wordt samengeleefd, wordt beurtelings opgehemeld en daarna weer met de grond gelijk gemaakt. In deze laatste fase kunnen de gevoelens (zeer) hoog oplaaien. De eens zo geliefde persoon wordt het onderwerp van diepe haat. De borderliner weet zich met zichzelf geen raad meer en kan zware woede-aanvallen krijgen. Die woede-aanvallen kunnen ontaarden in geweld, waarbij de partner zelfs worden geslagen of waarbij de huisraad in puin wordt gegooid.

Kunnen dergelijke gewelddadigheden worden voorkomen? Dat kan, maar het proces zal niet van een leien dakje lopen. De borderline patiënt moet via psychiatrische hulp leren hoe woede op een andere manier kan gekanaliseerd worden dan via partnergeweld. Dat kan bijvoorbeeld door het afreageren van de woede op een boksbal of op andere voorwerpen die tegen een stootje bestand zijn.

Hoe moet een partner reageren op het geweld van een borderline-patiënt(e). Op zijn beurt geweldig worden en terugslaan heeft geen enkele zin en zal alleen aanleiding geven tot een escalatie van het conflict. De meest voor de hand liggende oplossing is om het huis te verlaten en pas na verloop van tijd weer terug te keren. Ook het achteraf verwijten van de gewelddadige buien heeft weinig zin. De borderline-patiënt zal zich in veel gevallen schamen voor zijn of haar gedrag. Uiteindelijk zal de haat van de partner in de meeste gevallen weer overgaan in liefde. Van die partner wordt wel het nodige begrip verwacht. Dat is niet altijd even makkelijk, maar moeilijk gaat in dit geval ook.